ທົບທວນປຼະວັຕິສາຕຣ໌ກັນລູກລາວຫຼານລາວຫຼົງລືມ
ຍຸຄອານາຈັກຣໜອງແສນຶ່ງຢູ່ທີ່ເມືອງຈີນຕັ້ງອານາຈັກຣຣະຫວ່າງແມ່ນ້ຳ"ລາວ"ຕົກໃສ່ແມ່ນ້ຳ
ຂອງຫຼືແມ່ນ້ຳລ້ານຊ້າງ"ແຂວງສິບສອງປັນນາຫຼືສິບສອງພັນນາລື້ຍັງຂຶ້ນຢູ່ກັບອານາຈັກຣລ້ານ
ຊ້າງຊຶ່ງລວມທັງຕິດກັບອານາຈັກຣນານເຈົ້າຂອງຈີນ. ຕໍ່ມາຖືກມົງໂກນໄລ່ແຕກລົງມາຕັ້ງເປັນ
ອານາຈັກຣໜອງແສສອງ(ບ້ານນານ້ອຍອ້ອຍໜູ)ທີ່ເປັນແຂວງໄທດຳ-ໄທແດງຍັງບໍ່ປ່ຽນແປງ
ຮູປກາຣປົກຄອງຣັຖຯມາປ່ຽນແປງເອົາຕອນແກວສາມອ້າຍນ້ອງບຸກຕີແລະຍຶດຄອງໄປ 13 ແຂວງ
ແລະຈີນບຸກຍຶດຈຶ່ງເສັຽດິນແດນແລ້ວຈ້ອນເຂົ້າມາຕັ້ງຊຽງດົງຫຼວງພຼະບາງ(ໃຫ້ຕິດຕາມອ່ານປຼະວັຕິ
ສາສຕຣ໌ໃນຫໍສມຸທຕໍ່ຈຶ່ງຂໍກ່າວມາພຽງກັນລືມໂດຽສັ້ນໆ.

   ຕົກມາໃນປີນີ້ຈຶ່ງຕ້ອງກາຣຊຳຣະປຼະວັຕິສາສຕຣ໌ລາວ-ວຽຕນາມເຊັ່ນກັນ ຫຼັງຈາກຜ່ານກາຣປຼະຊຸມສັມນາ
ຄົ້ນຄວ້າຫຼາຽຮອບ ສອງຝ່າຍໄດ້ຮ່ວມກັນຕີພິມເປັນໜັງສືບອກເລົ່າປຼະວັຕິຄວາມສັມພັນທ໌ໃນຊ່ວງປີ 1930-
2007 (ກ່ອນເສັດໃຫ້ແກວຄົງມາເສັດໃຫ້ຈີນ)ຝ່າຍຄອມຯວຽຕນາມນຳໂດຽສຫາຍເຈືອງເຕິນຊ່າງກົຼມກາຣ
ເມືອງອາວຸໂສຊຶ່ງຕໍ່ມາໄດ້ຮັບເລືອກຕັ້ງເປັນປຼະທານາທິບໍດີ..ຝ່າຽຄອມຯລາວໂດຽສຫາຽ ພົລ.ທ.ສະໝານ ວິ
ຍະເກຕ(ແກວມຸກດາຫານ)ກົຼມກາຣເມືອງອາວຸໂສ ອະດີຕຜູ່ຊິ້ນຳງານທຶສດີແລະວັທນະທັມຂອງພັຄມີ"ທຫາຣ
ອາສາວຽຕນາມ"ເສັຽສລະຊີວິຕໃນລາວນັບໝຶ່ນຄົນຊ່ວງສົງຄາມເພື່ອເອກຣາຊຫຼືສມຸນຕົວແທນຮ່ວມກັນ.
    ກາຣຄົ້ນຫາຜູ່ເສັຽຊີວິຕຍັງດຳເນີນມາເຖິງທຸກວັນນີ້ ຖ້າຫາກປຼວັຕິສາສຕຣ໌ຈີນ-ລາວບອກເລົ່າ"ຄວາມສັມ
ພັນທ໌"ມິຕຣພາບ"ປຼະວັຕິສາສຕຣ໌ລາວ-ວຽຕຯກໍເປັນຄວາມສັມພັນທ໌ຣະຫວ່າງສຫາຍຮ່ວມຣົບ. ໃນນັ້ນເປັນ
ຊ່ວງປີທີ່ມີ"ທຫາຣອາສາວຽຕນາມ"ກັບຜູ່ຊຽວຊານວຽຕຯຫຼາຽໝຶ່ນຄົນເຂົ້າປຼະຈຳກາຣໃນລາວ.(ໃສວ່າບໍ່ມີ
ທຫາຣແກວເຂົ້າຣົບໃນລາວ ເຫັນກັນແຈ້ງໂຈ່ງໂປ່ງສາຣະພາບໝົດເປືອກແລ້ວ).
  
      ຕໍ່ມາວ່າຈີນກັບລາວເປັນສັຕຼູກັນຕຼອດຊ່ວງປາຍທົສວັຕິທີ 1970 ແລະຕຼອດທົສວັຕິທີ 1980 ສື່ທາງກາຣ
ຣັຖຯຫຸ່ນຄົງຣາຽງານເຫຕຸກາຣນ໌ທີ່ຈີນຍິງປືນໃຫຍ່ຖລົ່ມພາຄເໜືອລາວເປັນໄລຍະໆນັ້ນເອງ.
   ຄວາມຕຶງຄຽດຫາຽໄປເມື່ອເຖິງກາລລົ້ມສລາຍຂອງສຫະພາບໂຊວຽຕໃນປີ 2534 ເຮັດໃຫ້ວຽຕຯຄອມຯ
ທີ່ມີເສຖກິຈອ່ອນແອຫວາດຜວາໄພຍຈາກກາຣປ່ຽນແປງຢ່າງສັນຕິແບບສຫະພາບໂຊວຽຕທີ່ນຳໂດຽສຫາຽ
ມິຄາອິລ ໂກບາຊອພ ແລະຫັນໄປຫາທາງຄືນດີກັບຄອມຯຈີນອີກຄັ້ງແລະເຂົ້າຊອກຫາທາງເປັນມິຕຣກັບ
ສມາຊິກກຸ່ມເອຊ່ຽນໃນຂນະດຽວກັນ.
    ສຖານະກາຣນ໌ຍັງບັງຄັບໃຫ້ຣັຖບາລຮຸນເຊນຕ້ອງຫັນໄປເຈຣຈາສັນຕິພາບຢ່າງຈິງຈັງກັບຣັຖບາລຜສົມ
ກັມພູຊາປຼະຊາທິປໄຕຍທີ່ມີອະດີຕເຈົ້ານໍໂຣດົມສີຫານຸເປັນຜູ່ນຳແລະມີກຸ່ມອຳນາຈຂເມຣແດງທີ່ຖືກຂັບໄລ່
ຈາກພນົມເປັນເປັນແກນນຳ ກາຣເຈຣະຈາຫຼາຽຄັ້ງໄດ້ນຳໄປສູ່ກາຣເຊັນສັນຍາສັນຕິພາບກຸງປາຣີໃນເດືອນ
ຕຸລາ 2534 ແລະຄອມຯກັມພູຊາເຣິ້ມເຂົ້າສູ່ຍຸຄສັນຕິນຳໄປສູ່ກາຣເລືອກຕັ້ງທົ່ວໄປພາຽໃຕ້ອຳນວຍກາຣຂອງ
ສຫະປຼະຊາຊາຕິໃນປີ 2536.
ແຕ່ຖານະກາຣເປັນກຸ່ມ"ສາມຊາຕິອິນໂດຈີນ"ວຽຕນາມ-ລາວແລະກັມພູຊາກໍຍັງດຳຣົງຢູ່(ຍຸຄປັຈຈຸບັນລາວ
-ຂເມຣກາຽເປັນອານານິຄົມແກວແທນອານານິຄົມຝຼັ່ງເສສ). ສຖານະກາຣນ໌ໂລກທີ່ປ່ຽນໄປໃນຊ່ວງທົສວັຕິ
1990 ເຮັດໃຫ້ອະດີຕສຫາຍໄກສອນ ພົມວິຫານຜູ່ນຳສູງສຸດຂອງລາວຄອມຯຕ້ອງຫາຈັງຫວະເດີນທາງໄປ
ເຢືອນຈີນ ເປັນກາຣສານຕໍ່ຄວາມສັມພັນທ໌ສອງຝ່າຍນຳມາສູ່ກາຣແລກປ່ຽນກາຣເຢືອນໃນຣະດັບສູງອີກ
ຫຼາຽຄນະ.
    ຄວາມສັມພັນທ໌ຈີນ-ລາວຄອມຯພັທນາມາຢ່າງວ່ອງໄວນັບຕັ້ງແຕ່ນັ້ນມາ ປັຈຈຸບັນຈີນໄດ້ກັບມາເປັນຜູ່
ໃຫ້ຄວາມຊ່ອຍເຫຼືອຣາຽໃຫຍ່ທີ່ສຸດສຳລັບລາວຄອມຯອີກຄັ້ງໃໝ່ຣວມທັງເປັນນັກລົງທຶນຣາຽໃຫຍ່ອັນດັບ
ຕົ້ນໆອີກ.
                                     ບົທວິຈາຣນ໌ໃນທັສນະຜູ່ຣາຽງານ

ໃນຄວາມເປັນຈິງຄົນລາວບໍ່ໄດ້ມັກໜັງໜ້າແກວເປັນເດີມພັນຢູ່ແລ້ວ ແຕ່ເຊື່ອວ່າໃນຊ່ວງສົງຄາມຫວັງ
ແກ້ແຄ້ນແລະຂຶ້ນກຳອຳນາຈຣັຖຯນັ້ນ ວຽຕຯຖືໂອກາສອົພຍົບທັງທຫາຣແລະພົລເຮືອນເຂົ້າມາໃນ
ລາວນັບເປັນແສນໆຄົນແລະຍັງມີກາຣບັງຄັບໃຫ້ຜູ່ິງລາວແຕ່ງງານກັບຜູ່ຊາຍວຽຕນາມ. ໃນປັຈຈຸບັນ
ຈຶ່ງມີຄົນລາວເຊື້ອສາຽວຽຕຯອາໃສຢູ່ໃນລາວເປັນຈຳນວນມາກມາຍຊຶ່ງຄົນພວກນີ້ກໍແຊກຕົວຢູ່ໃນກົລໄກ
ຕ່າງໆຂອງຣັຖຯຫຸ່ນທຣົງເຮັດໃຫ້ກາຣຕັດສິນໃຈໃດໆຂອງຣັຖຯຫຸ່ນຖືກແຊກແຊງຈາກທາງຝ່າຽວຽຕຯ
ສເມີມາ ຊຶ່ງຄົນລາວແທ້ໆເຂົາກໍພຍາຍາມຕໍ່ຕ້ານເພື່ອໃຫ້ຫລຸດພົ້ນຈາກກາຣຄອບງຳນີ້ຢູ່ ໂດຽຂໍແບ່ງອອກ
ເປັນສອງຝ່າຍ ໃນຣັຖຯຫຸ່ນຄືຝ່າຍທີ່ນິຍົມຈີນຊຶ່ງເປັນລາວແທ້ຯແລະຝ່າຍນຶ່ງໄປນິຍົມແກວຊຶ່ງເປັນລາວ
ເຊື້ອສາຍວຽຕຯ.
  ແຕ່ໂດຽຮູປກາຣແລ້ວ ອະນາຄົຕຝ່າຍລາວແທ້ອາຈຈະເປັນຝ່າຽຊນະໄດ້ຄອງອຳນາຈໂດຽເດັດຂາດ
ປັຈຈຸບັນຝ່າຍນິຍົມວຽຕຯອ່ອນກຳລັງລົງໄປເນື່ອງຈາກທາງວຽຕຯກໍມີພາວະທີ່ຊຸດໂຊມ ນັບຕັ້ງແຕ່ໂຊ
ວຽຕລົ້ມສລາຍລົງແລະກໍຈຶ່ງຫັນໄປເພິ່ງບາຣະມີສຫະຣັຖຯ ແຕ່ປັຈຈຸບັນສຫະຣັຖຯຊຶ່ງພັຄເດໂມແຄຣຕ
ເຮັດໃຫ້ເສຖກິຈຖົດຖອຽຢ່າງໜັກເຊັ່ນກັນ ເຮັດໃຫ້ວຽຕຯຊຶ່ງໃນຊ່ວງສິບປີຫຼັງເພິ່ງພີງເສຖກິຈຂອງສຫະ
ຣັຖຯເຕັມຕົວນັ້ນພອຍຕົກກະປ໊ອງໄປດ້ວຽແລະອິດທິພົລທາງກາຣເມືອງນັ້ນເປັນດັ່ງທີ່ຊາບກັນດີຫຼັງຈາກ
ສຫະພາບໂຊວຽຕລົ້ມສລາຍ ຈີນກໍແຜ່ອິດທິພົລໄປທົ່ວອິນໂດຈີນແລະຍິ່ງທວີຄວາມເຂັ້ມແຂງທັງທາງ
ເສຖກິຈແລະກາຣເມືອງຫຼາຽຂຶ້ນເຣື້ອຽໆຈຶ່ງບົດບັງວຽຕນາມຈົນມຶດມຸດເປັນໝົດທຸກດ້ານຊຶ່ງຈະເຮັດໃຫ້
ວຽຕນາມອາດໝົດອິດທິພົລໃດໆຕໍ່ລາວໃນອະນາຄົຕອັນໃກ້ນີ້ໄດ້ຢ່າງແນ່ນອນ.

           ເຍີງໃຫ້ເຫັນເປັນອຸທຫອນເຖິງວຽຕອອກໄປ ແຕ່ຈີນເຂົ້າມານັ້ນຄືຄຳຖາມ?